Saturday 23 February 2008

Ag ionnsachadh chànanan

Cha robh mi math aig cànanan idir nuair a bha mi san sgoil. An aon chànan seach Beurla anns am b’ urrainn dhomh canail rudan sìmplidh mar « aran » agus « bainne » b’ e Polannais, cainnt màthaireil athair bean m’ athar, duine a b’ aithne dhomh mar an Seanair agam. Nar teaghlach biodh sinn a’ cleachdadh beagan ach cha robh mi idir a’ smaointinn gur b’ e « cànan » ann an seadh foghlaim a bh’ agam ach rud pearsanta, b’ ann leis-san a bha a’ chainnt agus bha i na pàirt dhe. Bha na faclan seo furasta ionnsachadh. Bha iad air mo theanga, ach cha b’ urrainn dhomh an sgrìobhadh sìos no dad foghlaimte mar sin. Bha mi mothaicheil nach robh na faclan seo aig mo charaidean ann an ceann a deas na h-Alba, oir cha tàinig an Seanair sin bho Bhreatainn bho thùs ged a b’ e Breatannach a bh’ ann. Cha do dh’ionnsaich mi sgeul a bheatha mus do chaochail e ach a-mhàin gun do rugadh e sa Ruis agus gun do theich a theaghlach air ais gu Pòlainn agus an uairsin chaidh e chun na nèibhidh. A’ chiad turas a « dh’ionnsaich » mi cànan mar gum biodh, b’ e nuair a rinn mi Fraingis san sgoil aig aois 12. Cha robh a’ chànan sin a’ dèanamh ciall sam bith dhomh. Cha b’ aithne dhomh duine sam bith aig an robh i aig an àm agus mar sin bha e coltach ri ionnsachadh Hittite no Seann Ghreigis – cha do rinn mi ceangail eadar an cuspair sin agus daoine anns an t-saoghail a-muigh. Nuair a thòisich mi a’ cholaiste aig aois 19, fhuair mi caraid ùr à Murcia sa Spàinn, agus thuirt e leam « bidh thu ag ionnsachadh Spàinntis bhuam » agus dh’ionnsaich. Dh’ionnsaich air sàillibh gun robh cuideigin ris am b’ urrainn dhomh ceangail a dhèanamh ris a’ chànan mar a b’ urrainn dhomh le mo Sheanair. Uaireanan bidh daoine ag innse dhomh gu bheil tòrr diofar cànanan agam ach ’s e direach gun toigh leam a bhith a’ dèanamh oidhirp bruidhinn riutha sa chainnt màthaireil aca. ’S e cùis phearsanta a th’ ann an cànan, agus chan eil Hittite no Seann Greigis agam fhathast agus tha mi làn chinnteach nach bi. An dòigh as fheàrr cànan ionnsachadh nam bharailse, ’s e a bhith ag ionnsachadh cànanan bho na daoine mu thimcheall, ag èisteachd ri òrain air an seinn ann an diofar teangachan, a bhith ag èisteachd ris a’ reidio leis an eadar-lìon.

No comments: